A Stage of Absence How can one speak about absence? Of something indefinite and invisible, yet at the same time real and physical? The rustle of leaves, a fleeting scent, the weight of nostalgia? After the sudden death of his sister, painter & performer Stefanos Chandelis asked me to document the home where Olga lived and worked. I do not know whether he wished to preserve her memory through photography, or if this was a ritual of mourning and reconciliation. For me, Olga existed only as an inferred presence, pieced together from her traces: old photographs, personal items, even plastic bags full of strands of her white hair; a material life now reduced to an urn. What began as a documentation, soon evolved into a performative exploration of absence. Inspired by her traces, fragments of her life were reimagined and recomposed as embodied memories. This process created a fragile, liminal reality, where strangers inhabited her private space, recreating her intimate and imaginary cosmos. Olga’s absence was reimagined with direct reference to classical view camera mise-en-scène thus transforming the camera into a performative tool, but also to the iconography of ecclesiastical paintings, that she worked on, as an art conservator. Three women performed different dimensions of her identity: adolescence, embodied by a girl resembling the artist as a child; the mature artist, depicted as a naked figure symbolizing the clarity and directness of artistic creation; and the elder woman she never became, played by an actress who adapted to directed roles. These selves were set in dialogue with the figure of her brother who appears to emerge out of Dušan Makavejev's cinematic anarchy, yet at the same time integrates the formal gravity of the paintings of Mantegna, Goya and Courbet. His role embodies a paradox: by performing next to these figures his grief is not a process of passive remembrance, but an active dialogue with the sister who was also a maternal figure to him. His intimate and loving gaze is the lens through which we are invited to view this intricate relationship. In this series Olga’s home is both a stage and an archive. A woodland painting above her bed emerged as a symbolic threshold: an escape into nature that balanced her life, and a portal into the dreamscapes that inspired her enigmatic art. This work-in-progress does not attempt to restore what was lost. It looks into mourning itself: fragmented and performative, it becomes an active dialogue between life, memory, and imagination. | Για την Απουσία Πώς μπορεί κανείς να μιλήσει για την απουσία; Για κάτι αόριστο και αόρατο, που όμως είναι ταυτόχρονα πραγματικό και υλικό; Το θρόισμα των φύλλων, μια φευγαλέα μυρωδιά ή το αίσθηση της νοσταλγίας; Μετά τον ξαφνικό θάνατο της αδελφής του, ο ζωγράφος και περφόρμερ Στέφανος Χανδέλης μου ζήτησε να καταγράψω το σπίτι όπου έζησε και δούλεψε η αδελφή του, Όλγα. Δεν ξέρω αν επιθυμούσε να διατηρήσει τη μνήμη της μέσα από τη φωτογραφία, ή αν επρόκειτο για ένα είδος πένθιμης τελετουργίας και συμφιλίωσης. Για μένα, η Όλγα υπήρχε μόνο ως υπονοούμενη παρουσία, φτιαγμένη από τα ίχνη της: παλιές φωτογραφίες της, προσωπικά αντικείμενα, ακόμη και πλαστικές σακούλες γεμάτες με τα λευκά μακρυά μαλλιά της∙ μια υλική ζωή πλέον κλεισμένη σε μια τεφροδόχο. Αυτό που ξεκίνησε ως τεκμηρίωση, σύντομα εξελίχθηκε σε μια εξερεύνηση για την απουσία. Δουλεύοντας πάνω στα ίχνη της, τα θραύσματα της ζωής της ανασυντάχθηκαν και ανασυντέθηκαν ως ενσώματες μνήμες. Η διαδικασία αυτή δημιούργησε μια εύθραυστη, μεταιχμιακή πραγματικότητα, όπου ξένοι μπήκαν και έζησαν τον ιδιωτικό της χώρο, ανασυνθέτοντας τον προσωπικό και τον φαντασιακό της κόσμο. Η απουσία της Όλγας επαναπροσδιορίστηκε και φωτογραφήθηκε με την σκηνοθετική αισθητική του μεγάλου φορμά, και η κλασσικής view camera μετατρέποντας έτσι τον φωτογραφικό φακό σε performative εργαλείο, αλλά ταυτόχρονα δανείστηκε στοιχεία και στην εικονογραφία των εκκλησιαστικών έργων, στα οποία η ίδια εργαζόταν ως συντηρήτρια. Τρεις γυναίκες ενσάρκωσαν διαφορετικές διαστάσεις της ταυτότητάς της: την εφηβεία, μέσα από ένα κορίτσι που της έμοιαζε στην παιδική ηλικία∙ την ώριμη καλλιτέχνιδα, ως γυμνή μορφή που συμβόλιζε τη διαύγεια και την αμεσότητα της δημιουργίας∙ και την ηλικιωμένη γυναίκα -που δεν έγινε ποτέ-, υποδυόμενη από μια ηθοποιό που της ζητήθηκε να παίξει σκηνοθετημένους ρόλους. Αυτές οι εκδοχές τέθηκαν σε διάλογο με τη μορφή του αδελφού της, που μοιάζει να προέρχεται μέσα από την κινηματογραφική αναρχία του σινεμά του Dušan Makavejev, ενώ ταυτόχρονα σαν μορφή φλερει τη σοβαρότητα της ζωγραφικής γλώσσας των Mantegna, Goya και Courbet. Ο ρόλος του εκφράζει ένα παράδοξο: με το να στέκεται δίπλα σε αυτές τις μορφές, το πένθος του δεν είναι μια παθητική ανάμνηση, αλλά ένας ενεργός διάλογος με την αδελφή που υπήρξε και μητρική φιγούρα γι’ αυτόν. Το τρυφερό και αγαπητικό του βλέμμα είναι ο φακός μέσα από τον οποίο καλούμαστε να δούμε αυτή τη σύνθετη σχέση. Σε αυτή τη σειρά το σπίτι της Όλγας είναι ταυτόχρονα σκηνή και αρχείο· ντοκουμέντο. Ένας πίνακας με δάσος πάνω από το κρεβάτι της αναδείχθηκε σε συμβολικό κατώφλι: μια απόδραση στη φύση που ισορροπούσε τη ζωή της και ένα πέρασμα σε ονειρικά τοπία που ενέπνευσαν την τέχνη της Αυτό το εν εξελίξει έργο, δεν επιχειρεί να αποκαταστήσει ό,τι χάθηκε. Κοιτάζει το ίδιο το πένθος: θραυσματικό και performative, μετατρέπεται σε έναν ενεργό διάλογο ανάμεσα στη ζωή, τη μνήμη και τη φαντασία. |
